Świadczenia 500+ obowiązują już prawie od roku. Jednak nadal kwestia prawa do ich otrzymywania nie jest do końca dla każdego z nas jasna. Gdy problem wypłaty świadczenia dotyczy tylko jednego kraju – Polski, to ustalenie praw jest łatwe. Sytuacja się delikatnie potrafi skomplikować, gdy w grę wchodzą dwa kraje. Wówczas należy ustalić, który z nich ma pierwszeństwo wypłaty świadczenia.
Aktywność zawodowa rodziców
Pierwsza sprawa to przede aktywność zawodowa rodziców. O tym już pisaliśmy wcześniej, jeśli jeszcze nie czytałeś naszego artykułu zapraszam do lektury- kliknij w link. Dziś zajmiemy się sprawami związanymi z błędnie otrzymanymi świadczeniami z Norwegii.
Błędnie otrzymane świadczenia rodzinne z Norwegii
Otóż coraz większa liczba klientów otrzymuje pisma z norweskiego Urzędu NAV w sprawie błędnie otrzymanych świadczeń. Wiele z tych osób otrzymywało świadczenia rodzinne norweskie nie wiedząc o tym, że powinna wypłacać je Polska. Wiele z tych osób była nieświadoma obowiązujących przepisów lub po prostu otrzymali nieprawidłowe informacje z polskiego urzędu, przez co nie starali się w ogóle o świadczenia rodzinne z Polski. Dopiero, gdy Norwegia wystąpiła o zwrot pieniędzy zaczęto się interesować przepisami. Jednak te nie są tak banalne – oddajemy w Norwegii rodzinne, Polska nam wyrównuje świadczenia i wszystko jest ok. Może byłoby OK, gdyby Polska bez problemów wypłaciła świadczenia rodzinne za okres za jaki musimy zwrócić je w Norwegii, ale tak to nie funkcjonuje. O ile nie ma problemu ze świadczeniami 500+ z Polski wypłaconymi zgodnie z data złożenia wniosku w Polsce, to jest problem z otrzymaniem tych świadczeń z datą wsteczną, z datą od dnia, kiedy musimy zwrócić świadczenia do Norwegii. Zwykle nie są to małe kwoty, bo np. rodzina Kowalskich jest dwudzietna i w okresie od kwietnia 2016 do stycznia 2017 musi zwrócić 10.298 kr. W tym czasie powinna pobierać na jedno z dzieci 500 złoty miesięcznie z Polski. Pan Kowalski dowiedział się dopiero o źle wypłaconym rodzinnym w styczniu 2017, więc wniosek złożył w Polsce dopiero w lutym 2017. Polski Urząd nie chce wyrównać świadczenia od kwietnia 2016 tłumacząc się tym, że świadczenie otrzymuje się miesiąc wstecz od daty złożenia wniosku. Nagle powstaje luka – Pan Kowalski od kwietnia 2016 do grudnia 2016 musi zwrócić pieniądze do Norwegii, bo świadczenie przysługiwało mu za ten okres z Polski, z kolei Polska twierdze, że za późno złożono wniosek. Niby błędne koło i każdy umywa ręce a pan Kowalski jest 9 miesięcy bez świadczenia rodzinnego na jedno z dzieci. Nic bardziej mylnego!
Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w krajach wspólnotowych EOG
Mało osób wie, że obowiązuje coś takiego jak „koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w krajach wspólnotowych EOG” do których i Norwegia i Polska należą. A co za tym idzie – wniosek o 500+ składany w Polsce jest uzupełnieniem wniosku zagranicznego, złożonego w Norwegii. Uzupełnieniem tego samego wniosku na podstawie, którego otrzymano zasiłek rodzinny norweski. Jeśli Pan Kowalski złożył swój wniosek o rodzinne w Norwegii np. w 2013 roku, a wniosek o 500+ w Polsce złożył dopiero w lutym 2017 to uprawnia go to do otrzymania 500+ od samego początku jego wejścia w życie. Wniosek z Norwegii zarówno dotyczy norweskich świadczeń jak i polskich. W związku z tym, twój wniosek z 2013 roku złożony w Norwegii uprawnia Pana Kowalskiego do tego, by Polska wyrównała mu świadczenia 500+ od kwietnia a nie jak często uważa – miesiąc wstecz od daty złożenia wniosku.
Być może to nie jest „fair”, ale najważniejsze w całej procedurze jest udowodnienie swoich praw i niekiedy wytrwałość. Ważne jest też, aby złożyć kompletny wniosek o 500+, załączając wszystkie nie zbędne załącznik i oświadczenia (min. na temat zatrudnienia za granicą / link do pobrania przykładowego formularza
). Najlepiej udać sie do ROPS, ustalić prawa do świadczeń wychowawczych. Nie wszystkie instytucje informują o tym jak powinien być skompletowany taki wniosek.
Wymiana „pieniędzmi”
Nie każdy też wie, że tak naprawdę urzędy maja możliwość wymienić się „pieniędzmi” przysługującymi danej osobie w jednym kraju a nie poprawie wypłaconymi w drugim kraju. Jednak od tego sposobu urzędy całkowicie uciekają się, z reguły prosząc o zwrot dana osobę.
Dodatkowo załączam fragment jednej z decyzji wraz z przepisami potwierdzającymi możliwość odzyskania pieniędzy od wejścia w życie 500+ a nie tylko miesiąc od daty złożenia wniosku:
„Jeżeli, zgodnie z przepisami art.67 (Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004), w instytucji właściwej Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie, złożony zostaje wniosek o przyznanie świadczeń rodzinnych, ale nie z tytułu pierwszeństwa wynikającego z przepisów ust. 1 i 2 artykułu 68 (ww rozporządzenia), to instytucja właściwa Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie z tytułu pierwszeństwa, rozpatruje ten wniosek, tak jak gdyby został on złożony bezpośrednio do niej, a dzień, w którym wniosek taki został złożony w pierwszej instytucji, uważa się za dzień złożenia wniosku w instytucji mającej pierwszeństwo (art. 68 ust.3 lit. B Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004)”